Iako postoje dokazi da se igra slična tenisu igrala u starom Egiptu i Grčkoj, predak modernog tenisa vodi poreklo iz Francuske.
Još u 11. veku monasi su počeli da igraju igru u manastirskim dvorištima, udarajući loptu napred-nazad. Ova igra se zvala Jeu de Paume, što u prevodu znači Igra dlanova, jer su loptu udarali rukama. Igra je vrlo brzo prihvaćena širom Evrope.
Zašto se tenis zove tenis?
Ovo francusko poreklo takođe nudi objašnjenje za ime sporta. Naime, igrači su prilikom servisa navodno uzvikivali “tenez!” što znači “pripremi se”, a to je na kraju preraslo u naziv “tenis”.
Do 14. veka postojalo je oko 2000 teniskih terena širom Evrope – igra se od manastira proširila do plemstva i kraljevske porodice. Ljudi su igrali u rukavicama, lopte su udarali o zid.
Luj X iz Francuske je prvi imenovani teniser u istoriji
Luj X je voleo ovu igru, a posle veoma iscrpljujućeg meča Jeu de Paume 1316. godine ispio je veliku količinu hladnog vina kako bi se rashladio… i ubrzo nakon toga preminuo je od upale pluća, navodi Cultural Tutor.
Luj X sagradio je prve teniske terene u zatvorenom jer nije voleo da igra napolju. Takođe, pomogao je u popularizaciji ovog sporta. Tereni po uzoru na njegove nicali su širom kontinenta, a već u kasnom 15. veku tenis je postao veoma popularan u Engleskoj.
Igrao ga je Henri VII, kao i njegov sin Henri VIII, koji je naredio da se teniski teren izgradi u palati Hempton Kort 1530. godine. Čarls I zamenio ga je novim terenom 1625. i taj teren se i dan danas nalazi na tom mestu.
A onda se pojavio reket…
Reketi su izmišljeni u 16. veku. Bili su od odrveta, a loptice su počele da se prave od plute kako bi bile lakše. Čarls X iz Francuske je 1571. čak osnovao Udruženje profesionalnih tenisera i tada su objavljena formalna pravila ove igre.
Tokom 19. veka pojavio se moderni, globalno popularni tenis. A 1870-ih je rođen tenis na travi…
Iako su se varijacije tenisa na otvorenom pojavljivale od 1850-ih, nekako su kriket i badminton uvek bili daleko popularniji. Sve dok 1873. major Volter Klopton Vingfild nije zaštitio autorska prava na pravila igre koju je nazvao Sphairistike.
Ovo je u suštini bila verzija tenisa koja je mogla da se igra napolju, na travnatim terenima, što je omogućeno pronalaskom gumenih loptica. Zahvaljujući popularnosti kriketa, postojalo je mnogo travnatih terena, a Vingfildovi setovi opreme počeli su da se rasprodaju munjevitom brzinom.
Kriket klub Merilebon, koji je bio upravni organ za tenis, objavio je 1875. svoja pravila igre za tenis na travi, koja su bila zasnovana na Vingfildovom pravilima. U roku od nekoliko godina tenis na travi igrao se širom Engleske, Evrope, Amerike, Rusije, Indije i Kine.
Možda je ključni trenutak bio 1877. kada je kriket klub All England odlučio da organizuje takmičenje u tenisu na travi u Vimbldonu.
Perhaps the key moment came in 1877, when the All England Croquet Club decided to hold a lawn tennis competition in Wimbledon.
— The Cultural Tutor (@culturaltutor) July 3, 2023
The organisers chose to use a rectangular court, instead of Wingfield's hourglass shape, and took the 15-30-40 scoring system from real tennis. pic.twitter.com/FvQ5ykfzf3
Organizatori su izabrali pravougaoni teren, umesto Vingfildovog koji je bio u obliku peščanog sata, i preuzeli sistem bodovanja iz pravog tenisa 15-30-40. Ovo prvenstvo bilo je senzacija i počelo je da se igra jednom godišnje, iako se na svoju trenutnu lokaciju preselilo tek 1922. Slični događaji usledili su u Irskoj, Škotskoj i SAD.
Tokom naredne dve decenije tenis je postao međunarodno popularan sport i preuzeo mnoge od svojih današnjih modernih karakteristika.
Na primer, žene su prvi put igrale na Vimbldonu 1884, a dubl je uveden na Oksfordu 1879. Ubrzo su se pojavila teniska udruženja širom sveta, a tenis se prvi put igrao na Olimpijskim igrama 1896. godine.
Svake godine osnivana su nova prvenstva, uključujući prventsvo u Francuskoj (Rolan Garos) 1891. i Australiji 1905. Prvi Dejvis kup održan je 1900. godine.
Lawn Tennis Associations soon appeared all over the world and tennis was played at the first modern Olympic Games in 1896.
— The Cultural Tutor (@culturaltutor) July 3, 2023
New championships were founded every year, including the other two majors in France (1891) and Australia (1905), and the first Davis Cup was held in 1900. pic.twitter.com/L8keVF7zDn
Profesionalci vs amateri
Godine 1926. američki preduzetnik Čarls C. Pajl organizovao je prvu profesionalnu tenisku turneju u svetu. Angažovao je nekoliko poznatih američkih i francuskih igrača i održao egzibicione mečeve u SAD. Međutim, ovim profesionalcima nije bilo dozvoljeno da učestvuju na amaterskim turnirima.
Tradicionalni ideali o sportu – da igrači ne bi trebalo da zarađuju od takmičenja – već su izazvali tenzije i u drugim sportovima, poput fudbala. Neki poznati teniseri kao što je Rod Lejver postali su profesionalci da bi zaradili za život, a bilo im je zabranjeno da učestvuju na većim amaterskim turnirima.
Ali, 1968. Međunarodna federacija tenisa na travi ukinula je razliku između amatera i profesionalaca. Tada je počela otvorena era, odnosno turniri koji su bili otvoreni za sve igrače.
Iz igre koja je počela hiljadu godina ranije u srednjovekovnim manastirima, konačno je nastao savremeni tenis, kakav se i danas igra.
Izvor: Cultural Tutor
Foto: Walter Clopton Wingfield (1833-1912) ?, Public domain, via Wikimedia Commons;
